Dieta dla pacjentów z ranami
Odpowiednie żywienie w przypadku ran ma kluczowe znaczenie w ich gojeniu. Optymalne zapotrzebowanie na energię, składniki odżywcze, witaminy, białka, tłuszcze , węglowodany, błonnik i sole mineralne spełniają funkcje odżywcze i regenerujące. Zioła z kolei wspomagają odporność, działają oczyszczająco i przeciwbakteryjnie. Dobór tych składników jest oczywiście indywidualnie uzależniony od tego z jakiego rodzaju raną pacjent się zmaga. Czy jest to rana wywołana powikłaniami w cukrzycy, czy może na skutek choroby nowotworowej , a może w wyniku wypadku komunikacyjnego. Dieta w procesie leczenia ran uzależniona jest również od płci, wieku, aktywności fizycznej oraz ogólnego stanu pacjenta i chorób współistniejących. Podstawowym znaczeniem w prawidłowym procesie gojenia ran jest nawodnienie chorego od 1,5 – 2 l. płynami na dobę.
WĘGLOWODANY
Głównym źródłem energii są węglowodany i tłuszcze , energia zużywana w procesach życiowych jest określana jako energetyczny wydatek spoczynkowy i wynosi 25-35kcal/kg mc/dobę. Węglowodany są podstawowym źródłem energii dla krwi, zwłaszcza krwinek czerwonych, mięśni , mózgu i szpiku kostnego. Znajdziemy je w płatkach zbożowych , pieczywie pełnoziarnistym, nasionach strączkowych, ziemniakach , niektórych warzywach i owocach.
Białko natomiast wspomaga proces leczenia ran. Decyduje bowiem o powstaniu ziarniny (nowej skóry), transporcie tlenu, namnażaniu się nowych komórek, wytwarzaniu hormonów mających wpływ na przebieg procesów biochemicznych.
TŁUSZCZE
Tłuszcze stanowią źródło energii dla tkanek i narządów oraz materiał budulcowy. Zapotrzebowanie na tłuszcze wynosi 20-30% dobowego zapotrzebowania energetycznego, na wielonasycone kwasy tłuszczowe 6-10% ogólnej energii z pożywienia. Tłuszcze znajdziemy w takich produktach jak: mleko, mięso, masło, ser, jogurty.
Kwasy tłuszczowe Omega-3 z olejów z ryb i kalmarów oraz oliwa z oliwek to również doskonałe uzupełnienie diety, które można spożywać w postaci kapsułek.
FITOTERAPIA I APIOTERAPIA
Nie można zapominać o wspomaganiu organizmu w procesie leczenia ran fitoterapią ( ziołami) i apitoterapią ( leczeniem miodem), które od czasów starożytnych jest kontynuowane jako sprawdzona forma wspomagania leczenia. Istnieje wiele rodzajów miodu, które mają wszechstronne zastosowanie i są skuteczne w wspomagania leczenia ran. Miód jako naturalny antybiotyk i probiotyk może być stosowany zwłaszcza przy przewlekłych stanach. Miód i jego produkty pszczele likwidują skolonizowane bakterie zarówno w samej ranie, jak również działając poprzez spożywanie doustne, które dzięki swym właściwościom ( opisanym szeroko w różnego rodzaju publikacjach), likwidują takie bakterie jak np. paciorkowce i gronkowce oraz grzyby. Takie działanie wykazuje m.in. miód Manuka.
WITAMINY
Witaminy są niezbędnymi związkami organicznymi , utrzymującymi wiele funkcji układów organizmu, które zwłaszcza w procesie leczenia ran, mają ogromne działanie.
- Witamina A działa jako przeciwutleniacz , stymuluje reakcjami gojenia ran i podatności na zakażenia. Występuje w: przetworach mlecznych, żółtkach jaj, pomidorach, papryce, pietruszce.
- Witamina B są koenzymami, biorącymi udział w różnych procesach gojenia ran i zwiększa odporność immunologiczną. Witamina B2 i B6 zapobiega zmianom skórnym, B3 zmniejsza stężenie cholesterolu, B12 zapobiega niedokrwistości, tą grupę witamin znajdziemy w takich produktach jak: ryby , płatki owsiane, kasze , orzechy, nasiona roślin.
- Witamina C odgrywa bardzo ważną rolę, jako witamina wspomagająca układ odpornościowy , poprawia wchłanianie żelaza. Zwiększone zapotrzebowanie na tą witaminę, występuje w ciężkich przewlekłych ranach, owrzodzeniach, odleżynach, gdzie również istnieje zagrożenie zakażenia ogólnoustrojowego. Witamina C występuję głównie w owocach dzikiej róży, cytrusach zwłaszcza grejfrutach, pomidorach, truskawkach, kiszonej kapuście, brokułach.
- Witamina K , która jest niezbędna w procesie krzepnięcia krwi, gospodarce wodno – elektrolitowej i kwasowo – zasadowej, reguluje również zapotrzebowanie na składniki mineralne – potas, wapń, sód, magnez, fosfor.
Dbanie o zrealizowanie zapotrzebowania dobowego na wszystkie produkty z pewnością w przypadku pacjentów chorych oraz ludzi w starszym wieku jest bardzo trudne. Brak łaknienia , kłopoty z przeżuwaniem, ból związany z raną, depresja często u ludzi z przewlekłymi lub dużymi ranami powoduje niechęć do jedzenia. Podawanie warzyw, pieczywa czy innych produktów, dla samego pacjenta może być bardzo męczące, a nawet niewykonalne. Dlatego też dobrym rozwiązaniem jest korzystanie z produktów oferujących minerały i witaminy w kapsułkach, saszetkach lub formie płynnej ułatwiającą podanie.
Niezmiernie ważnym działaniem dietetycznym jest zawsze konsultacja indywidualna z lekarzem i dietetykiem.