Zabiegi limfatyczne

Obrzęk limfatyczny – przyczyny, objawy i leczenie

Obrzęk limfatyczny to obrzęk tkanek spowodowany niefizjologicznym zastojem limfy (chłonki). W wyniku nieprawidłowego działania układu limfatycznego w skórze i tkance podskórnej gromadzi się zbyt dużo płynu śródtkankowego, co prowadzi do opuchlizny kończyn , zmian skórnych, zwłóknień, stanów zapalnych, czy też do słoniowacizny.

Obrzęk limfatyczny: przyczyny

Wyróżniamy obrzęk limfatyczny pierwotny, do którego może dojść w wyniku wad wrodzonych oraz obrzęk limfatyczny wtórny będący najczęściej skutkiem uszkodzenia naczyń chłonnych np. w wyniku kontuzji. Jest to poważne schorzenie, które może zakończyć się nawet amputacją kończyn.
Obrzęk limfatyczny pierwotny (wrodzony) jest schorzeniem powstającym zazwyczaj na skutek nieprawidłowego rozwoju naczyń włosowatych takich jak:

  • aplazja (brak naczyń włosowatych),
  • mała ilość naczyń włosowatych,
  • wady budowy naczyń włosowatych (np. hipoplazja).

Przyczyną wrodzonego obrzęku limfatycznego może być też dziedziczna choroba Milroya. Zaburza ona proces wzrostu śródbłonka naczyniowego.
Obrzęk limfatyczny wtórny powstaje w wyniku uszkodzenia naczyń limfatycznych. Może do niego dojść między innymi w wyniku:

  • braku aktywności fizycznej,
  • urazu mechanicznego (zwichnięcia, złamania),
  • dużego rozrostu guza nowotworowego, który uciska na naczynia limfatyczne albo węzły chłonne,
  • stanu zapalnego (np. skóry, węzłów chłonnych lub naczyń chłonnych),
  • zabiegu chirurgicznego (np. usunięcie węzłów chłonnych),
  • operacyjnego leczenie nowotworów (np. usunięcie narządów rodnych lub piersi),
  • powikłania pooperacyjnego,
  • terapii nowotworów złośliwych, radioterapii,
  • przewlekłej niewydolności żylnej,
  • chorób tkanki łącznej (reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycowego zapalenie stawów, twardziny układowej),
  • infekcji bakteryjnej (np. paciorkowce),
  • inwazji pasożytów (np. nicienie, czyli tak zwane filarie, które wywołują słoniowaciznę).

Obrzęk limfatyczny: objawy

Zadaniem płynu chłonnego jest eliminowanie niepotrzebnych substancji z tkanek. Zaburzenie funkcjonowania naczyń limfatycznych sprawia, że substancje te pozostają w tkankach. W początkowej fazie choroby organizm próbuje radzić sobie z problemem prze zwiększoną produkcję limfy – jest to tak zwany stopień utajony. Niestety po pewnym czasie mechanizmy kompensacyjne organizmu zostają wyczerpane a nieusunięte substancje powodują pojawienie się niewielkiej opuchlizny – to pierwszy stopień obrzęku limfatycznego.

Obrzęk limfatyczny występuje zazwyczaj na kończynach oraz w okolicach krocza. Może rozwijać się względnie bezobjawowo nawet przez lata. Najczęściej pojawia się przy kostce lub przodostopiu. Na początku zanika przy uniesieniu nogi, nie widać go także po przespanej nocy. Silniejszy jest latem; skóra przybiera bladoróżową barwę i ma nieco podwyższoną temperaturę.

Chorobowe zniekształcenie kończyny powoduje, że skóra nie chroni już kończyny przed infekcjami, dlatego nawet niewielkie urazy (drobne oparzenia, ukąszenia, skaleczenia) mogą prowadzić do powiększenia się obrzęku.

W następnym stadium choroby obrzęk widać już z samego rana, dokucza nie tylko latem, lecz także w inne pory roku. Faktura skóry ulega zmianie – staje się twarda, gruba, zrogowaciała. Pojawiają się narośla podobne do grudek, wybrzuszenia i wklęśnięcia, zmarszczenia, liszaje. Stopa kształtem zaczyna przypominać kopyta.
Charakterystyczne dla obrzęku limfatycznego są żółte paznokcie – łamliwe, kruche i zniekształcone. Często wypadają, mogą też całkowicie zaniknąć.

Ostatnie stadium zastoju limfy to zniekształcenie zarysu kończyny – nie ma różnicy między jej górnym a dolnym obwodem. Jest tak ciężka, że chorzy muszą ją unosić rękami, zwykle nie mogą się ruszyć.

Słoniowacizna to najpoważniejsze stadium obrzęku limfatycznego. Na tym etapie pojawiają się zmiany wsteczne skóry (zwyrodnienia, martwica) oraz powikłania. Obrzęki osiągają bardzo duże rozmiary.

Obrzęk limfatyczny: leczenie

Terapia obrzęku limfatycznego jest długim procesem, który może trwać nawet wiele miesięcy. Terapia obejmuje między innymi:

  • pielęgnację i ochronę skóry przy pomocą specjalnych kremów,
  • farmakoterapię, mającą na celu zmniejszenie obrzęku,
  • drenaż limfatyczny (specjalny rodzaj masażu),
  • terapię uciskową – wykorzystanie specjalnej odzieży uciskowej,
  • rehabilitację.

Drenaż limfatyczny to masaż, który ma spowodować przemieszczenie się chłonki z chorego obszaru do zdrowej części ciała. Lekarz może zalecić leki, które zmniejszą obrzęki, a także kremy chroniące przed infekcjami. Skrupulatna pielęgnacja skóry jest w przypadku zastoju limfy bardzo ważna.

W leczeniu obrzęku limfatycznego stosuje się terapię uciskową, w której wykorzystuje się bandaże i ubrania uciskowe usprawniające pracę mięśni – ma to poprawić przepływ limfy.

Stosuje się również rehabilitację, która musi być przeprowadzona specjalistycznie. Zbyt intensywne ćwiczenia mogą pogorszyć stan chorego. Należy ćwiczyć często, ale po trochu.

W przypadku zaawansowanego stadium choroby, słoniowacizny, konieczne jest często zastosowanie zabiegu chirurgicznego, polegającego na usunięciu obrzękniętej i przerośniętej tkanki podskórnej. Niestety ten sposób terapii niesie ze sobą ryzyko powikłań w postaci wystąpienia martwicy skóry. Dobre rezultaty w terapii daje zastosowanie zabiegu mikrochirurgicznego, polegającego na przeszczepieniu naczyń limfatycznych i stworzeniu nowych połączeń limfatycznych.

Obrzęk limfatyczny: powikłania

Obrzęk limfatyczny sam w sobie jest ciężką chorobą. Niestety, oprócz tego może skutkować niebezpiecznymi powikłaniami. Najczęstsze powikłania obrzęku limfatycznego to:

  • zapalenie naczyń limfatycznych,
  • zapalenie skóry,
  • zakażenia grzybiczne.

Kompresjoterapia

Kompresjoterapia polega na zmniejszeniu nadciśnienia niewydolności krążenia żylnego, poprzez zastosowanie ucisku w obrzękniętej kończynie górnej lub dolnej. Za pomocą specjalnego bandażowania – kilkakrotnego założenia warstw kompresyjnych, uzyskuje się zmniejszone ciśnienie w żyłach powierzchniowych, redukcję refluksu żylnego. Zmniejszenie średnicy zarówno żył powierzchownych, jak i głębokich doprowadza do zbliżenia zastawek żylnych, które zamykają niewydolne żyły przeszywające.

Dzięki temu zabiegowi ułatwia się przepływ krwi żylnej w kończynie i przyspiesza jej przepływ. Kompresjoterapia zdecydowanie zmniejsza ból w kończynie.

Wskazania do zabiegu:

  • obrzęki limfatyczne, pooperacyjne, tłuszczowe
  • owrzodzenia i zapalenia żył powierzchniowych
  • żylaki (po obliteracji, zastojach żylnych, w zapaleniu)
  • zespół pozakrzepowy
  • po zabiegach skleroterapii
  • w przypadku owrzodzeń żylnych goleni

kompresjoterapia niewydolnosc zylna

Przewlekła niewydolność żylną i obrzęki limfatyczne wymagają stałego nadzoru i kontroli. Najbardziej zalecaną metodą uzyskania dobrych i trwałych efektów jest stosowanie drenażu limfatycznego z zastosowaniem kompresjoterapii. Przed przystąpieniem do zabiegów szczegółowo wykonywane są pomiary kostka- ramie, a następnie zbieramy pomiary obwodu kończyny.

kompresjoterapia

Drenaż limfatyczny powinien być zastosowany przed założeniem wielowarstwowej kompresjoterapii.

Aby kompresjoterapia miała oczekiwany efekt, musi być wykonana systematycznie i w sposób ciągły, ilość warstw jest uzależniona od indywidualnych zaleceń.

Klasyfikacja stopni ucisku:

  • Klasa A – 10 – 20mmHg
  • Klasa I – 21-30mmHg
  • Klasa II – 31-40mmHg
  • Klasa III – 41 – 50mmHg
  • Klasa IV – 51-60mmHg

Przeciwwskazania:

  • choroby tętnic
  • niewydolność serca
  • mikroangiopatia cukrzycowa
  • ból podczas noszenia wyrobów kompresyjnych

Pomocnym urządzeniem przy każdorazowym założeniu kompresjoterapii jest użycie urządzenia typu ICP – podciśnieniowego rękawa na kończynę/y leczone. Wskazanym zaleceniem jest intensywne spacerowanie, aby ,,sprowokować” do pracy pompę mięśniową, ruch w miarę możliwości, spacery, jazda na rowerku stacjonarnym.

Zespół pazakrzepowy, występuję w momencie zamknięcia światła żył głębokich przez zakrzep. W wyniku braku przepustowości krwi, krew odpływa żyłami powierzchownymi. Dochodzi wówczas do zastoju żylnego i obrzęku. Poprzez leczenie uciskowe za pomocą kompresji, pompa mięśniowa może oddziaływać na układ żył powierzchniowych.

Zakrzepica w naczyniach powstaje, gdy krew zdecydowanie spowalnia przy przepływie żylnym krwi.

Do zakrzepicy przyczyniają się:

  • wiek powyżej 40 lat
  • operacje ( oparte na długotrwałej hospitalizacji, zwłaszcza pęcherzyka żółciowego, stawu kolanowego lub biodrowego)
  • ułożenie na brzuchu podczas operacji ( transplantacje , operacje kręgosłupa)
  • palenie tytoniu
  • przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych

Obrzęk chłonny powstaje, gdy naczynia chłonne nie są w stanie odprowadzic chłonki do krwiobiegu w wystarczającej ilości, dochodzi do obrzęku chłonnego;

Przyczyny:

  • zapalenie zwiększa przepuszczalność ściany naczyniowej dla płynów ( obrzęk chłonny zalany)
  • w żyłach w przypadku wysokiego ciśnienia płyn przenika do tkanek np.: żylna niewydolność zastoinowa, niewydolność serca. Powstaje obrzęk zastoinowy.
  • w zniszczonych naczyniach chłonnych zdolność transportowania normalnej ilości chłonki staje się niewystarczająca, np.: po napromieniowaniu, w chorobach naczyń chłonnych, wskutek usunięcia węzłów chłonnych.
Pocket

Copyrights 2020 Centrum Stopy Agnieszka Głuszczak